Główne elementy komputera:
- Procesor (CPU)
To „mózg” komputera. Wykonuje obliczenia i zarządza działaniem innych podzespołów. - Karta graficzna
Odpowiada za wyświetlanie obrazu na monitorze, co pozwala oglądać filmy czy grać w gry. - Płyta główna
Łączy wszystkie elementy komputera w jedną całość. - Zasilacz
Dostarcza energię do wszystkich komponentów komputera. - Dysk twardy (HDD) lub SSD
To miejsce, gdzie przechowywane są pliki, dokumenty, zdjęcia i filmy. Dyski SSD są szybsze od tradycyjnych dysków HDD. - Obudowa
Chroni wszystkie elementy i zapewnia odpowiednią wentylację. - System chłodzenia
- Pamięć operacyjna (RAM)
Służy do chwilowego przechowywania danych i programów, które aktualnie są używane. Po wyłączeniu komputera dane w RAM znikają. - System operacyjny
Urządzenia zewnętrzne (peryferyjne):
- Mysz – Umożliwia poruszanie kursorem i wykonywanie kliknięć.
- Klawiatura – Służy do wprowadzania tekstu i obsługi komputera.
- Monitor – Wyświetla obraz i wyniki pracy komputera.
- Głośniki – Pozwalają słuchać dźwięku.
Jak działa komputer?
Komputer działa, wykonując polecenia zapisane w programach.
- Procesor przetwarza dane.
- Pamięć RAM chwilowo przechowuje informacje.
- Karta graficzna przesyła obraz na monitor.
Przykład: Kiedy otwierasz przeglądarkę internetową, procesor uruchamia program, RAM przechowuje dane o otwartej stronie, a karta graficzna wyświetla stronę na ekranie.
Podstawowy zestaw komputerowy
Składa się z:
- Części zamkniętych w obudowie:
- Płyta główna
- Procesor
- RAM
- Dysk twardy lub SSD
- Urządzeń peryferyjnych:
- Klawiatura, mysz
- Monitor
System operacyjny – czym jest?
System operacyjny to oprogramowanie, które:
- Kontroluje pracę komputera.
- Pozwala instalować i uruchamiać programy.
- Umożliwia nazywanie, zapisywanie i drukowanie dokumentów.
Jak działa system operacyjny z programami?
W komputerze można uruchomić więcej niż jeden program jednocześnie. Po uruchomieniu programu:
- Kopia programu jest ładowana do pamięci RAM.
- Oryginał programu pozostaje na dysku twardym.
Przechowywanie dokumentów
Dokumenty można przechowywać na:
- Dysku twardym – główne miejsce przechowywania danych.
- Płycie CD – do zapisywania i przenoszenia danych.
- Pendrivie – wygodne, przenośne urządzenie.
Nie używamy pamięci RAM do trwałego przechowywania danych, ponieważ dane znikają po wyłączeniu komputera.
Ikony i programy
Usunięcie ikony programu z pulpitu nie usuwa programu z komputera. Ikona to jedynie skrót, który pozwala szybko uruchomić aplikację. Aby całkowicie usunąć program, należy go odinstalować w systemie operacyjnym.
Dzięki komputerowi i jego systemowi operacyjnemu możesz:
- Pracować, uczyć się i bawić.
- Tworzyć dokumenty, zapisywać je i drukować.
- Przechowywać dane i szybko uzyskiwać do nich dostęp.
Odnośniki: Jak działa komputer?
Podstawowe pojęcia związane z informatyką i obsługą komputera
1. Nośniki pamięci masowej
Nośniki pamięci masowej to urządzenia, które służą do przechowywania danych. Najpopularniejsze z nich to:
- Pendrive – małe, przenośne urządzenie o dużej pojemności, które podłącza się do portu USB.
- Dysk twardy (HDD) – podstawowy nośnik w komputerach, przechowujący system operacyjny i dane użytkownika.
- Płyta CD/DVD – nośniki optyczne, na których można zapisywać dane. CD ma mniejszą pojemność (ok. 700 MB) niż DVD (ok. 4,7 GB).
Pamięć RAM i urządzenia GPS nie są nośnikami pamięci masowej. RAM to pamięć operacyjna, która przechowuje dane tylko podczas działania urządzenia.
2. Jednostki miary pamięci komputerowej
Dane w komputerach są mierzone w bajtach (B). Większe jednostki to:
- 1 KB (kilobajt) = 1024 B
- 1 MB (megabajt) = 1024 KB
- 1 GB (gigabajt) = 1024 MB
- 1 TB (terabajt) = 1024 GB
Przykład:
Jeśli plik ma 210 KB, to oznacza, że zajmuje 210 × 1024 = 215 040 bajtów.
3. Licencje oprogramowania
Każdy program komputerowy posiada licencję, która określa zasady jego użytkowania. Oprogramowanie może być:
- Płatne – wymagające zakupu licencji.
- Darmowe – dostępne bez opłat, np. open source. Wciąż posiada licencję, która reguluje, jak można z niego korzystać.
Pamiętaj: korzystanie z programu w sposób niezgodny z licencją jest nielegalne.
4. Kopiowanie i przenoszenie plików
Aby skopiować plik, należy:
- Kliknąć prawym przyciskiem myszy na plik i wybrać opcję Kopiuj.
- Przejść do docelowego folderu i wybrać Wklej.
Aby przenieść plik, należy:
- Wybrać opcję Wytnij zamiast Kopiuj.
- Przejść do docelowego folderu i wybrać Wklej.
5. Legalność kopiowania programów
Nie wolno robić kopii płatnych programów i udostępniać ich innym osobom. Wykorzystywanie programów w sposób niezgodny z licencją (np. kopiowanie ze szkolnego komputera na prywatny bez pozwolenia) jest naruszeniem prawa.